Sankofa: Onze onderzoeksreis naar Ghana

Sankofa is het Afrikaanse symbool dat staat voor: Ga terug in het verleden om te halen wat je achtergelaten had, zodat je daarmee kan bouwen aan een betere toekomst.

Het symbool wordt verbeeld door een prachtige vogel, die vooruit vliegt, terwijl hij zijn kop naar achteren keert om een kostbaar ei op te pikken. De bedoeling van het Sankofaproject dat ik samen met Liesbeth Peroti en Roel Haakmat uitvoerde was op onderzoek te gaan naar delen van ons verleden die ons zouden kunnen helpen te bouwen aan een betere toekomst.

Dit schilderij kocht ik op de craftmarket bij de slavendepots in Cape Coast.
Het moest een studie-orientatiereis worden, beslisten we tijdens onze prilste voorbereidingen, en we stelden naast de algemene onderzoeksvraag, ook elk onze eigen onderzoeksvragen op. 

De algemene onderzoeksvraag, die we gezamenlijk hebben getackeld door middel van een enquete, luidt: Wat is het beeld van micro-economische tradities en gewoonten van Ghanese jongeren? 

En mijn eigen onderzoeksvraag was: Van welke Afrikaanse brontalen zijn onze Surinaamse creooltalen - specifieker Kromanti en Luangu - afkomstig? Dit artikel gaat verder niet inhoudelijk in op de onderzoeksvragen, maar wil een verslag zijn van de studieorientatiereis zelf.

Het is eindelijk 1 november 2023; we staan op vertrek. Roel had een warm jacket bij zich terwijl ik even vergeten was dat we 6 uren overstaptijd moesten overbruggen in het koude Nederland. Gelukkig had ik, per ongeluk, een hoodie in mijn handtas.

Ons eerste ontbijt in Ghana, in Teshi, een wijk in Greater Accra.
Onder de studenten van de Laweh University, een grotendeels virtuele Universiteit gevestigd in Teshi, vonden we de eerste 16 respondenten voor onze questionnaire: Microeconomic customs and traditions in Ghana. Liesbeth geeft aanwijzingen aan de studenten voor het online invullen.
Onze derde dag in Ghana verhuisden we van het guesthouse van Laweh University in Teshi naar een verblijf in Kwabenya, ook in Greater Accra. We hadden net voor het eerst kennis gemaakt met de vreselijke files in Accra; we waren uitgeput.

Meestal reisden we per Uber, maar we probeerden ook de bus om van Kwabenya naar het centrum van Accra te gaan. Precies als onze wilde busjes van vroeger in Paramaribo. Klein, warm met van die tussenklapstoeltjes.
Ons verblijf in Cape Coast, beheerd door een zwarte Amerikaan, die net als wij, ‘terug naar de basis’ kwam een tiental jaar geleden. Op bezoek bij Jolinaika Eco Tours, het Ghanese reisburo dat onze visa heeft geregeld.

Tekst: Renate Sluisdom